maandag 5 december 2011

Voor altijd van Susanna Tamaro nodigt uit tot filosoferen

De Italiaanse auteur Susanna Tamaro woont op een boerderij in Umbrië. Ze heeft er een moestuin waar ze zelf haar eten verbouwt en houdt er dieren. In de winter heeft ze tijd om prachtige romans te schrijven.

Matteo, de hoofdpersoon van haar nieuwste roman, Voor altijd, woont in een klein zelfverbouwd huis op een berg. Net als Tamaro is hij zelfvoorzienend, leeft hij uit eigen tuin en van zijn schapen. Geregeld komen mensen bij hem langs om hun verhaal te vertellen of om raad te vragen. Zij zien Matteo als een wijze man. Anderen komen alleen langs om te kijken wie hij is, denken dat hij fake is. Zij kunnen zich niet voorstellen dat hij daar gelukkig kan zijn zonder groot huis, auto, televisie, telefoon of andere materiële zaken.
Matteo luistert naar iedereen zonder te (ver)oordelen. Hij heeft moeite met zijn rol van wijze man. Het heeft hem vele jaren gekost om op de berg te komen, los te komen van zijn demonen en zich te verzoenen met zijn levensloop.
In een lange brief aan zijn overleden vrouw Nora haalt Matteo herinneringen op aan zijn jeugd, hun leven samen, het ongeluk en zijn leven erna. Hij vertelt haar over zijn lange weg naar de berg en waarom hij nu pas weer gelukkig kan zijn. In een ver verleden had Matteo alles schijnbaar goed voor elkaar: een goede baan als cardioloog in het ziekenhuis, thuis zijn grote liefde Nora en hun zoontje Davide. Door een ongeluk verliest hij in een klap zijn vrouw, hun zoontje en hun ongeboren dochtertje. Matteo raakt helemaal de weg kwijt. Hij vlucht in one-night stands, kortdurende affaires en drank. Pas een half mensenleven later vindt hij zichzelf terug en kan hij weer het vuur in de dingen zien.
Susanna Tamaro schrijft in vloeiende, zorgvuldig geformuleerde zinnen, die ervoor zorgen dat het lezen van het verhaal een waar genot is. Voor altijd staat vol met treffende wijsheden. Geen tegeltjesteksten maar mooie levenslessen. Een hiervan ter illustratie: ‘Jij bent in mijn leven verschenen en er plotseling weer uit verdwenen. Jarenlang heb ik fanatiek gezocht naar wat ik was kwijtgeraakt, zonder te beseffen dat ik me niet moest richten op wat afwezig is, maar op de betekenis die het verlies kan hebben voor de rest van mijn leven.’
Voor altijd is een boek dat uitnodigt tot filosoferen over het leven, liefde, verlies, geluk en wat een mens hiervan kan leren.
Na lezing zal de lezer nog lang blijven mijmeren over wat er nu echt toe doet in het leven.

Deze recensie is in een ingekorte versie te lezen in BOEK, nr. 6 november/december 2011