In 1995 debuteerde Simone van der Vlugt met De amulet, haar eerste historische jeugdroman. Tien jaar later verscheen De bastaard van Brussel, haar tiende historische jeugdroman. Inmiddels had zij een naam opgebouwd als veelgelezen en gewaardeerde schrijfster van gedegen, spannende en goed opgebouwde romans die zich het verleden afspelen voor jongeren. En was zij een waardig opvolgster van Thea Beckman die tot dan toe het genre had gedomineerd.
De historische jeugdromans van Simone van der Vlugt kenmerken zich door de aansprekende, herkenbare hoofdpersonen. Het zijn jongeren die er het beste van proberen te maken in hun tijd, in hun wereld. Daarnaast geven haar boeken een realistisch beeld van de tijd waarin het verhaal zich afspeelt en zijn het boeiende en vlot geschreven goede verhalen. De historische details kloppen tot in de kleinste details, dankzij de gedegen research waar Simone van der Vlugt bekend om staat.
Dit alles is goed te merken in De bastaard van Brussel. Simone van der Vlugt slaagt er in om het 16e eeuwse Brussel tot leven te wekken in dit boek over Crispijn Matsijs, bastaardzoon van Lamoraal de graaf van Egmond en stadhouder van Vlaanderen. Het is de tijd van de Spaanse overheersing, de inquisitie en de hagenpreken. Het zijn gevaarlijke tijden voor iedereen, ongeacht of men katholiek of lutheraan is.
In 1565 is Crispijn de 20-jarige eigenaar van een brouwerij annex taveerne die hij samen met Stina runt. Een aantal jaren geleden is de moeder van Crispijn voor zijn ogen gedood, toen ze samen een hagenpreek bezochten. De man van Stina, en vader van haar 11-jarig dochtertje Eva, was een van de eerste ketters die in Gent werd verbrand. Crispijn wil eigenlijk geen kant kiezen in de godsdienststrijd, maar hij komt er achter dat hij in feite geen keuze heeft. Stina en zijn nieuwe knecht Hans de Duivel zijn openlijk Lutheraans. Na een hagenpreek in Zaventem keren alleen Hans en Eva terug. Crispijn mist Stina hierna niet alleen vanwege haar warmte in vele opzichten, maar ook door het werk dat ze in de brouwerij/taveerne verzette. Eva biedt aan hem te helpen door te leren brouwen, zodat zij afleiding heeft en niet zo veel aan haar moeder hoeft te denken. Dan slaat het noodlot toe en wordt Crispijn opgepakt door de inquisiteurs.
De bastaard van Brussel is op ware feiten gebaseerd. Uit het nawoord blijkt dat alleen Crispijn, Stina, Eva en hun vrienden fictieve personages zijn. De anderen zoals Hans de Duivel en Lamoraal, graaf van Egmond zijn historische figuren.
Het is bewonderenswaardig en knap hoeveel historische informatie Simone van der Vlugt in dit boek heeft verwerkt zonder dat het verhaal eronder heeft geleden. De bastaard van Brussel staat niet bol met dorre feiten, noch is het een saaie opsomming of een droge geschiedenisles. Integendeel, De bastaard van Brussel is een sprankelend, spannend verhaal dat de (jonge) lezer een goed beeld van 16e eeuws Brussel geeft en deze ongemerkt veel leert over deze tijd, wat betreft de historische feiten, de cultuur en het dagelijks leven.
Gezien de leeftijd van Crispijn en de heftigheid van wat hij meemaakt, is het een boek dat beter zal aansluiten bij jongeren vanaf een jaar of 13, 14 dan bij basisschoolkinderen. Heel geschikt voor tieners die een keer iets anders willen lezen dan een YA-roman over vampiers. Qua spanning kan het boek zich prima meten met de gemiddelde YA-thriller. Het zijn immers spannende tijden. Vervolging en achtervolging liggen eind 16e eeuw overal op de loer. Crispijn vlucht op een bepaald moment letterlijk voor zijn leven en het is nog maar de vraag of hij het er levend van afbrengt.
Overigens zal De bastaard van Brussel ook volwassen lezers aanspreken. Voor de liefhebbers van historische romans is er genoeg te genieten, omdat het verhaal nergens kinderachtig is, goed geschreven is, diepgang heeft en de hoofdpersoon een adolescent is en geen kind meer. De bastaard van Brussel is mijns inziens een volwassen historische YA-roman voor jong en oud.
